به طور كلي دو نوع فن اساسي وجود دارد: فن آكسيال و فن سانتريفيوژ.
طراحي و عملكرد اين دو نوع فن در صنعت بسيار متفاوت است. تفاوت اين دو باعث مي شود هر كدام كاربرد مخصوص به خود را داشته باشند اما بعضا مشتري ها در انتخاب اين نوع فن ها نمي توانند هواكش يا فن مناسب براي كاربري مورد نياز خود را انتخاب كنند. در انواع طرح ها در ساختار فن هاي امروزي، دو نوع فن آكسيال و فن سانتريفيوژ جايگاه ويژه‌اي دارند. دو فن با كاربردهاي فراوان و در عين حال ساختاري ساده و قيمتي متفاوت. اگرچه فن آكسيال و فن سانتريفيوژ داراي شباهت هايي هستند؛ اما به دليل تفاوت هاي آنها اين دو فن از يكديگر متمايز شده و براي هر كدام كاربردي متفاوت دارند.
در ادامه هر دو نوع فن و كاربرد هريك را شرح داده و در نهايت تفاوت فن سانتريفيوژ و اكسيال را بيان ميكنيم.
فن سانتريفيوژ
فن سانتريفيوژ ابتدا توسط ستوان الكساندر سابولكوف از مهندسان نظامي ارتش امپراتوري روسيه ابداع شد. فن سانتريفيوژ مي‌تواند هوا و ساير گازها را جابجا كند. سرعت جريان هوا توسط چرخش پروانه‌ها كه از مجموعه‌اي از پره‌ها تشكيل شده است، افزايش مي‌يابد.
اين نوع فن ها اغلب با عنوان دمنده ياد مي شوند و تفاوت بسيار زيادي با فن آكسيال دارد. فشار ورودي جريان هوا توسط چرخ هاي فن، مجموعه اي از تيغه هاي نصب شده روي يك حلقه ي دايره اي، افزايش مي بايد. فن هاي سانتريفيوژ هوا را به صورت شعاعي حركت مي دهند. جهت جريان هواي خارجي متغير است، معمولا تا 90 درجه با هواي وارد شده اختلاف دارد.
انواع فن سانتريفيوژ
- فن سانتريفيوژ پروانه مايل به جلو
- فن سانتريفيوژ با پروانه مايل به عقب
- راديال، ايرفويل، نوك راديال و درون خطي (inline).
ويژگي‌هاي فن سانتريفيوژ
دو مورد از فشار ويژگي‌هاي فن سانتريفيوژ بالا و سرعت جريان كم است، درحالي‌كه جريان بر محور دمنده عمود است. فن‌هايي كه با پروانه‌هاي پدالي شكل طراحي مي‌شوند، زماني كه ذرات مواد از ميان آن عبور مي‌كنند و در نتيجه مانع انسداد مي‌شود بهترين كاربرد را دارند. در فن‌هايي كه پره‌هايشان به‌طرف عقب متمايل شده است، حجم هواي توليدشده از فن‌هاي آكسيال كمتر است، درحالي‌كه مقدار فشار توليد شده بسيار زياد است. در اين نوع فن‌هاي صنعتي واحدهاي چندحالته‌اي وجود دارند كه حتي فشار بسيار بالاتري هم توليد مي‌كنند. براي داشتن بهترين ميزان جريان هوا و فشار، فن‌هايي را توصيه ميكنيم كه در آنها پره‌ها به طرف جلو مايل هستند، هرچند به توان موتور بيشتري نياز دارند. فن هاي سانتريفيوژ براي فرآيندهاي سرمايشي و گرمايشي، هواي ديگ بخار (boiler combustion air)، سرمايش الكترونيكي و واحدهاي دستگاه هواساز به كار مي‌روند.
فن آكسيال
فن‌هاي آكسيال نيز مانند فن سانتريفيوژ شكل پره‌هاي مختلفي دارند. فن آكسيال يك نوع فن با هدف مكيدن هواي داخل فضاهاي بسته مي باشد. فن آكسيال را همراه با طرح‌هاي گوناگون در پره ها مي سازند. طرح‌هايي همچون پره هاي پدالي شكل، دالي شكل و زاويه متغير.
اگرچه اصول كاركرد فن آكسيال در مكيدن هوا مي باشد؛ اما مي توان از آن در تكميل فرآيند تهويه ي هواساز ها استفاده كرد. در مواردي كه بايد هوا در يك سيكل بچرخد نيز كارايي دارد. از فن آكسيال در سرمايش كندانسورها و فن‌هاي سردخانه‌اي نيز استفاده مي‌شود. در فن آكسيال پره ها حول محور مي چرخند. در اين حالت، هوا در جهتي به موازات محور به سمت داخل فن كشيده شده و سپس همراه با فشار بالا از سمت ديگر فن خارج خواهد شد.
براي مثال، اين روند ممكن است شامل جابجايي هوا از يك فضاي بزرگ منفرد به فضاي ديگر باشد. علاوه بر اين، فن آكسيال براي سرمايش كندانسور در فن‌هاي سردخانه و روميزي نيز به كار مي‌رود. فن آكسيال كه به دليل جهت جريان هواي ايجادشده به اين نام گذاشته‌شده است، پره‌هايي دارد كه حول محور آن مي‌چرخد. هوا در جهتي موازي با محور به داخل كشيده مي‌شود كه سپس آن را با فشار در همان جهت به بيرون مي‌راند. اين فن‌ها با توجه به طراحي‌شان مي‌توانند حجم زيادي از جريان هوا را در فشار پايين توليد كنند. جالب اينجاست كه اولين نوع فن كه در قرن ۱۹ با نيروي برق كار مي‌كرد فن آكسيال بود.
فن سانتريفيوژ در توليد فشار بالاي باد بسيار موفق است و در خروجي خود مي تواند حجم بسيار بالايي از هوا را منتشر كند. از اين رو به جهت كاربردهاي با فشار بالا مناسب است. اين فشار بالاي باد را همراه با يك سرعت به نسبت پايين توليد ميكند. به همين جهت از فن سانتريفيوژ در مصارفي مانند خنك سازي محيط ها استفاده نمي شود. از جمله مصارف عمده در فن سانتريفيوژ مي توان به استفاده در تهويه ي مطبوع سيستم ها با هدف خشك سازي اشاره كرد. از آنجا كه تمامي قسمت هاي متحرك در داخل محفظه قرار دارند، به خوبي مي توان از فن سانتريفيوژ با هدف فيلتراسيون بهره برد. اين كاربرد انواع فن سانتريفيوژ را كاملا مناسب به جهت انواع هواساز هاي هايژنيك خواهد كرد؛ اما فن آكسيال توان توليد حجم بالايي از باد در كنار فشار پايين را دارد. از اين رو در كاركردهاي عمومي بسيار مفيد خواهند بود. عمده كاركرد فن آكسيال در خنك سازي محيط هاي بزرگ و يا تكميل پروسه ي دستگاه هاي هواساز مي باشد.
اطلاعات فني و تخصصي و قيمت فن سانتريفيوژ و فن آكسيال را در سايت بامين تهويه مشاهده نماييد.